Καιρός 84

Stars oder Scharlatane?

Über die Sophisten war man in Athen geteilter Meinung. Für die einen waren sie Stars, von denen man vieles lernen konnte, für die anderen höchst gefährliche Scharlatane, die man um jeden Preis loswerden musste. – Folgende Unterhaltung hätte Ende des 5. Jahrhunderts v. Chr. auf der Agora in Athen stattfinden können:



3


6


9


12
„Θαυμαστέοι οἱ σοφισταί· ἴσασι γὰρ πάντα καὶ κελεύουσι τοὺς συγγιγνομένους ἐρωτᾶω, ὅ τι ἄν τις βούληται. Ἀποκρίνονται δὲ πρὸς ἅπαντα ῥητορικῇ (!) ζηλωτῇ χρώμενοι. Διαιροῦντες τὰ πράγματα ἐμπειρίᾳ καὶ τέχνῃ ἀμηχανῳ ἀ-νίκητοι (!) γίγνονται καὶ ἐν δικαστηρίῳ καὶ ἐν ἐκκλησίᾳ. Τὸ δὲ μέγιστον· φάσκουσιν οὐ μόνον τοὺς εὐγενεῖς1, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους παιδευτοὺς εἶναι.Ἐάν τις ὀρέγηται παιδείας, φύσεως δεῖται καὶ διδασκάλου χρηστοῦ. Πρὸς δὲ τούτοις ἀσκητέα ἐστὶν αὐτῷ ἡ τέχνη.“
„Εὐφήμει2. Τί ἐστι τὸ ὄφελος ταύτης τῆς σοφίας; Πᾶσι γὰρ ὁρατόν, ὅτι οἱ σοφισταὶ τῇ ῥητορικῇ (!) ἀδικούσι τοὺς ἀνθρώπους ἀγνοοῦντας τοὺς σοφιστικοὺς3 ἐλέγχους. Καὶ οὐ σέβονται τοὺς θεούς· οἱ μὲν γὰρ νομίζουσι ἄνθρωπόν τινα πυκνὸν ἐξ-ευρεῖν (!) αὐτούς, οἱ δὲ λέγουσιν ἄδηλον (!) εἶναι, πότερον εἰσὶ θεοὶ ἢ οὔ. Αὐτοὺς γὰρ εἶναι παντάπα­σιν ἀοράτους (!). Ἡμῖν ἄρα φυλακτέον ἐστὶ τούτους τοὺς ἄνδρας.“
_______________________________
1) εὐγενής, -ές: vornehm, adlig
2) εὐ-φήμει: Gott bewahre! (von εὐ-φημέω – wörtlich?)
3) σοφιστικός, -ή, -όν: sophistisch; spitzfindig, betrügerisch