|
|||
Platon, Politeia Buch VII514 a1–517 e3: Das Höhlengleichnis |
|||
St. II
514 Griechischer Text nach Burnet (Oxford 1902)
Kommentar / Übersetzung
Sokrates hatte das Liniengleichnis dargestellt. Dabei fordert er Glaukon zum Schluss auf, die den vier Seinsbereichen zugehörigen Zustände (παθήματα) der Seele zu nennen. Danach fährt er zu Beginn von Buch VII so fort:
a
5 b 5 Μετὰ ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν
ἡμετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας. Ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπτα- μένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ μακρὰν παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας, ὥστε μένειν τε αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρ- ρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσμωτῶν ἐπάνω ὁδόν, παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκο- δομημένον, ὥσπερ τοῖς θαυματοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπὲρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν.
[Übersetzung]
— a1 ἀπείκασον von ἀπεικάζω vergleichen, in einem Vergleich darstellen; zur → Form
— τοιούτῳ πάθει πάθος meint hier auch Zustand (s. Einleitg.)
— a2 ἰδέ hier: stell’ dir vor
— a3 κατάγειος unterirdisch
— οἴκησις Behausung, Wohnung
— σπηλαιώδης höhlenartig
— ἀναπετάννυμαι sich nach oben öffnen → Stf
— a4 ἡ εἴσοδος Eingang
— a5 τὸ σπήλαιον Höhle
— a6 τὸ σκέλος Schenkel
— ὁ αὐχήν, -ένος Nacken, Hals
— εἴς τε τὸ πρόσθεν nach vorn
— b2 περιάγειν herumdrehen
— ἄνωθεν von oben
— πόρρωθεν von fern
— b3 καόμενον = καιόμενον → Stf
— b4 ὁ δεσμώτης, -ου der Gefesselte
— ἐπάνω oberhalb, oben entlang
— τὸ τειχίον Deminutivform von τὸ τεῖχος
— παρῳκοδομημένον v. παρ-οικοδομέω daneben bauen
— b5 ὁ θαυματοποιός Zauberer, Gaukler
— b6 τὸ παραφράγμα Schranke (i. S. v. Bühne)
Ὁρῶ, ἔφη.
[Übersetzung]
c 515 Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους
σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων.
[Übersetzung]
— c1 τὸ σκεῦος, -ους Gerät, Gegenstand
— παντοδαπός vielfältig, allerlei
— a1 λίθινος Adj. zu ὁ λίθος
— ξύλινος Adj. zu τὸ ξύλον
— εἰργασμένα → Stf
— a2 φθέγγομαι sprechen
— a3 παρα-φέρω vorbei-tragen
—
Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους.
[Übersetzung]
— a4 λέγειν hier: darstellen
5
Ὁμοίους ἡμῖν, ἦν δ᾽ ἐγώ· τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον μὲν
ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας; b Πῶς γάρ, ἔφη, εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν ἠναγκα-
σμένοι εἶεν διὰ βίου; Τί δὲ τῶν παραφερομένων; Οὐ ταὐτὸν τοῦτο;
[Übersetzung]
— a4 παραφερόμενα die vorüvergetragenen Gegenstände
Τί μήν;
[Übersetzung]
5 Εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους, οὐ ταῦτα
ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νομίζειν ἅπερ ὁρῷεν; Ἀνάγκη.
[Übersetzung]
Τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσμωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ ἔχοι;
Ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο, οἴει ἂν ἄλλο τι αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόμενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν;
[Übersetzung]
— b7 ἡ ἠχώ, -οῦς Schall, Ton, Echo
— τὸ δεσμωτήριον Gefängnis
— καταντικρύ gerade gegenüber
— b8 φθέγξαιτο s. oben zu a2
— οἴει 2. P. Sg.! Sonderform, wie auch bei βούλει
— b9 παριοῦσαν Partizip von παρ-ιέναι; erschließe die Bedeutung selbst
10
Μὰ Δί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽, ἔφη.
[Übersetzung]
c
Παντάπασι δή, ἦν δ᾽ ἐγώ, οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι
νομίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς.
[Übersetzung]
— c1 παντάπασι überhaupt, gänzlich
— c2 τὰ σκευαστά die (künstlichen) Gegenstände
Πολλὴ ἀνάγκη, ἔφη.
[Übersetzung]
5 d 5 Σκόπει δή, ἦν δ᾽ ἐγώ, αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε
δεσμῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης, οἵα τις ἂν εἴη, εἰ φύσει τοιάδε συμβαίνοι αὐτοῖς· ὁπότε τις λυθείη καὶ ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν, πάντα δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς μαρμαρυγὰς ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα, τί ἂν οἴει αὐτὸν εἰπεῖν, εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε μὲν ἑώρα φλυαρίας, νῦν δὲ μᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς μᾶλλον ὄντα τετραμμένος ὀρθότερον βλέποι, καὶ δὴ καὶ ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν ἀποκρίνεσθαι ὅτι ἔστιν; Οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώμενα ἀλη- θέστερα ἢ τὰ νῦν δεικνύμενα;
[Übersetzung]
— c4 ἡ λύσις, -εως die Lösung
— ἡ ἴασις, -εως die Heilung
— c5 ἡ ἀ-φροσύνη die Un-vernunft
— c6 λυθείη → Stf
— c7 βαδίζειν gehen
— c8 ἀνα-βλέπειν hinauf-blicken
— ἀλγέω Schmerz empfinden; vgl. τὸ ἄλγος.
— c9 ἡ μαρμαρυγή Glanz
— ἀδυνατέω unfähig sein
— d1 ἑώρα → Stf: Impf.! Versuche, den Aspekt zum Ausdruck zu bringen.
— d2 ἡ φλυαρία Geschwätz; hier: Nichtigkeit
— d3 ἐγγυτέρω Komp. von ἐγγύς
— τετραμμένος → Stf
— d4 παριόντων → b8
— d5 ἐρωτῶν → Stf
— d6 ἀπορεῖν τε ἄν das ἄν gibt den Infinitiven potentialen Sinn.
Πολύ γ᾽, ἔφη.
[Übersetzung]
e
Οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν βλέπειν,
ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄμματα καὶ φεύγειν ἀποστρεφόμενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν, καὶ νομίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυμένων;
[Übersetzung]
— e2 ἀλγεῖν Die Infinitive ἀλγεῖν, φεύγειν und νομίζειν führen den Satz d5–7 weiter, sind also auch von οὐκ οἴει abhängig. Zu ἄν e2 vgl. oben die Anm. zu d6.
— ε4 σαφής, -ές deutlich, überzeugend, zuverlässig; hier i. S. v. der Wirklichkeit entsprechend
5
Οὕτως, ἔφη.
[Übersetzung]
516 Εἰ δέ, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ
τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους, καὶ μὴ ἀνείη πρὶν ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς, ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόμενον, καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς ἔλθοι, αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄμματα μεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγομένων ἀληθῶν; Οὐ γὰρ ἄν, ἔφη, ἐξαίφνης γε.
[Übersetzung]
— a4 ἐξαίφνης = ἐξαπίνης, hier: sofort
5
b Συνηθείας δὴ οἶμαι δέοιτ᾽ ἄν, εἰ μέλλοι τὰ ἄνω ὄψεσθαι.
Καὶ πρῶτον μὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ, καὶ μετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα, ὕστερον δὲ αὐτά· ἐκ δὲ τούτων τὰ ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον θεάσαιτο, προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης φῶς, ἢ μεθ᾽ ἡμέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου.
[Übersetzung]
— a5 ἡ συνήθεια Gewöhnung
— ἄνω oben, oberhalb; τὰ ἄνω die Dinge an der Oberfläche, im Ggs. zur Höhle.
— a7 τὸ είδωλον hier: Abbild, Spiegelbild
— a8 ὕστερον δὲ αὐτά später aber die Sachen selbst
— ἐκ δὲ τούτων temp.: danach
— τὰ ἐν τῷ οὐρανῷ die Himmelserscheinungen
— a9 νύκτωρ Adv. nachts, vgl. νύξ
— προσβλέπω anschauen
— b1 ἤ setzt das ῥᾷον a9 fort: als b. Komp.
— μεθ᾽ ἡμέραν nach Tagesanbruch, bei Tage
Πῶς δ᾽ οὔ;
[Übersetzung]
5 Τελευταῖον δὴ οἶμαι τὸν ἥλιον, οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν
ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσματα αὐτοῦ, ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ θεάσασθαι οἷός ἐστιν.
[Übersetzung]
— b4 τελευταῖον Adv. endlich
— b5 ἀλλότριος fremd, fremdartig
— ἡ ἕδρα der Sitz, die Grundlage. Hier ist ein Medium wie das Wasser gemeint, in dem sich die Sonne spiegelt.
— τὸ φάντασμα Bild, Erscheinung
— αὐτὸν καθ᾽ αὑτόν sie selbst an sich: gemeint ist ὁ ἥλιος
— ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ an ihrem eigenen Platz
Ἀναγκαῖον, ἔφη.
[Übersetzung]
c Καὶ μετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι οὗτος
ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα ἐπιτρο- πεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωμένῳ τόπῳ, καὶ ἐκείνων ὧν σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος.
[Übersetzung]
— b8 λογίζομαι zusammenrechnen, schlussfolgern
— b9 ἐπιτροπεύω verwalten
— c1 τὰ ἐν τῷ ὁρωμένῳ τόπῳ die Gegenstände im sichtbaren Bereich
— σφεῖς ≈ αὐτοί
Δῆλον, ἔφη, ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν μετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι.
[Übersetzung]
5 Τί οὖν; Ἀναμιμνῃσκόμενον αὐτὸν τῆς πρώτης οἰκήσεως
καὶ τῆς ἐκεῖ σοφίας καὶ τῶν τότε συνδεσμωτῶν οὐκ ἂν οἴει αὑτὸν μὲν εὐδαιμονίζειν τῆς μεταβολῆς, τοὺς δὲ ἐλεεῖν;
[Übersetzung]
— c5 συνδεσμωτής, -ου Mitgefesselter, Mitgefangener
— c6 εὐδαιμονίζω τινός glücklich preisen über etwas
— ἐλεέω bemitleiden
Καὶ μάλα.
[Übersetzung]
10 d 5 Τιμαὶ δὲ καὶ ἔπαινοι εἴ τινες αὐτοῖς ἦσαν τότε παρ᾽
ἀλλήλων καὶ γέρα τῷ ὀξύτατα καθορῶντι τὰ παριόντα, καὶ μνημονεύοντι μάλιστα ὅσα τε πρότερα αὐτῶν καὶ ὕστερα εἰώθει καὶ ἅμα πορεύεσθαι, καὶ ἐκ τούτων δὴ δυνατώτατα ἀπομαντευομένῳ τὸ μέλλον ἥξειν, δοκεῖς ἂν αὐτὸν ἐπιθυμη- τικῶς αὐτῶν ἔχειν καὶ ζηλοῦν τοὺς παρ᾽ ἐκείνοις τιμωμένους τε καὶ ἐνδυναστεύοντας, ἢ τὸ τοῦ Ὁμήρου ἂν πεπονθέναι καὶ σφόδρα βούλεσθαι «ἐπάρουρον ἐόντα θητευέμεν ἄλλῳ ἀνδρὶ παρ᾽ ἀκλήρῳ» (Od. 11,489) καὶ ὁτιοῦν ἂν πεπονθέναι μᾶλλον ἢ ’κεῖνά τε δοξάζειν καὶ ἐκείνως ζῆν;
[Übersetzung]
— c8 Τιμαὶ … ἀλλήλων Ordne so: Eἰ τιμαὶ δὲ καὶ ἔπαινοί τινες αὐτοῖς παρ᾽ ἀλλήλων ἦσαν
— c8 παρ᾽ ἀλλήλων füreinander
— c9 γέρα Nom./Akk. Pl. v. τὸ γέρας, hier: Preise
— ὀξύτατα (so auch δυνατώτατα d1): Superlativ des Adv.!
— καθορῶντι … μνημονεύοντι … ἀπομαντευομένῳ die Partizipien im Dat. exemplifizieren das αὐτοῖς in c8
— παριόντα vgl. oben zu 515 b9
— c10 μάλιστα hier: am besten
— αὐτῶν nl. τὰ παριόντα
— d1 εἰώθει Plqpf. v. εἴωθα → Stf
— ἅμα gleichzeitig
— d2 ἀπομαντεύομαι ≈ μαντεύομαι
— δοκεῖς ἂν αὐτὸν ἐπιθυμητικῶς αὐτῶν ἔχειν scheint dir dieser noch danach zu streben
— d4 ἐνδυναστεύω in Ehren stehen
— πεπονθέναι → Stf
— d7 ’κεῖνά = ἐκεῖνα
— ἐκείνως Adv.: auf jene Weise
e
Οὕτως, ἔφη, ἔγωγε οἶμαι πᾶν μᾶλλον πεπονθέναι ἂν
δέξασθαι ἢ ζῆν ἐκείνως.
[Übersetzung]
— c8 οἶμαι … ἢ Ordne so: οἶμαι μᾶλλον ἂν δέξασθαι πᾶν πεπονθέναι ἢ ich glaube, dass er lieber auf sich nehmen wird alles zu ertragen als …
5 Καὶ τόδε δὴ ἐννόησον, ἦν δ᾽ ἐγώ. Εἰ πάλιν ὁ τοιοῦτος
καταβὰς εἰς τὸν αὐτὸν θᾶκον καθίζοιτο, ἆρ᾽ οὐ σκότους ἂν ἀνάπλεως σχοίη τοὺς ὀφθαλμούς, ἐξαίφνης ἥκων ἐκ τοῦ ἡλίου; Καὶ μάλα γ᾽, ἔφη.
[Übersetzung]
517 5 Τὰς δὲ δὴ σκιὰς ἐκείνας πάλιν εἰ δέοι αὐτὸν γνωματεύοντα
διαμιλλᾶσθαι τοῖς ἀεὶ δεσμώταις ἐκείνοις, ἐν ᾧ ἀμβλυώττει, πρὶν καταστῆναι τὰ ὄμματα, οὗτος δ᾽ ὁ χρόνος μὴ πάνυ ὀλίγος εἴη τῆς συνηθείας, ἆρ᾽ οὐ γέλωτ᾽ ἂν παράσχοι, καὶ λέγοιτο ἂν περὶ αὐτοῦ ὡς ἀναβὰς ἄνω διεφθαρμένος ἥκει τὰ ὄμματα, καὶ ὅτι οὐκ ἄξιον οὐδὲ πειρᾶσθαι ἄνω ἰέναι; Καὶ τὸν ἐπιχειροῦντα λύειν τε καὶ ἀνάγειν, εἴ πως ἐν ταῖς χερσὶ δύναιντο λαβεῖν καὶ ἀποκτείνειν, ἀποκτεινύναι ἄν;
[Übersetzung]
— e8 γνωματεύω beurteilen, begutachten
— e9 διαμιλλάομαι + Dat. in einen Wettkampf treten mit
— ἐν ᾧ (erg. χρόνῳ) währenddessen
— ἀμβλυώττω schwachsichtig sein
— 517 a1 καθίσταμαι (τὰ ὄμματα) sich einstellen; erg.: auf die Dunkelheit
— a2 ἡ συνήθεια Gewöhnung
— ὁ γέλως, -ωτος Gelächter
— παράσχοι vgl. zu e5 oben!
— a3 ἀναβάς vgl. zu e4 oben! άνά hinauf
— διεφθαρμένος → Stf
— a4–6 Καί … ἄν. Der ganze Satz setzt noch das δέοι von e8 voraus. Daher ist das ἄν am Ende als Potentialis zu verstehen.
— a4 τὰ ὄμματα Acc. Graecus
— a5 ἀνάγειν hinaufführen
— a6 ἀποκτείνυμι = ἀποκτείνω
Σφόδρα γ᾽, ἔφη.
[Übersetzung]
b 5 c 5 Ταύτην τοίνυν, ἦν δ᾽ ἐγώ, τὴν εἰκόνα, ὦ φίλε Γλαύκων,
προσαπτέον ἅπασαν τοῖς ἔμπροσθεν λεγομένοις, τὴν μὲν δι᾽ ὄψεως φαινομένην ἕδραν τῇ τοῦ δεσμωτηρίου οἰκήσει ἀφομοιοῦντα, τὸ δὲ τοῦ πυρὸς ἐν αὐτῇ φῶς τῇ τοῦ ἡλίου δυνάμει· τὴν δὲ ἄνω ἀνάβασιν καὶ θέαν τῶν ἄνω τὴν εἰς τὸν νοητὸν τόπον τῆς ψυχῆς ἄνοδον τιθεὶς οὐχ ἁμαρτήσῃ τῆς γ᾽ ἐμῆς ἐλπίδος, ἐπειδὴ ταύτης ἐπιθυμεῖς ἀκούειν. Θεὸς δέ που οἶδεν, εἰ ἀληθὴς οὖσα τυγχάνει. Τὰ δ᾽ οὖν ἐμοὶ φαινόμενα οὕτω φαίνεται, ἐν τῷ γνωστῷ τελευταία ἡ τοῦ ἀγαθοῦ ἰδέα καὶ μόγις ὁρᾶσθαι, ὀφθεῖσα δὲ συλλογιστέα εἶναι ὡς ἄρα πᾶσι πάντων αὕτη ὀρθῶν τε καὶ καλῶν αἰτία, ἔν τε ὁρατῷ φῶς καὶ τὸν τούτου κύριον τεκοῦσα, ἔν τε νοητῷ αὐτὴ κυρία ἀλήθειαν καὶ νοῦν παρασχομένη, καὶ ὅτι δεῖ ταύτην ἰδεῖν τὸν μέλλοντα ἐμφρόνως πράξειν ἢ ἰδίᾳ ἢ δημοσίᾳ.
[Übersetzung]
— b1 προσάπτω τί τινι etw. auf etw. anwenden
— b2 ἡ ἕδρα Sitz, Sessel, Stuhl hier: Ort, Platz
— τὸ δεσμωτήριον Gefängnis
— b3 ἀφομοιοῦντα indem du vergleichst
— b4 ἄνω Gegenteil v. κάτω
— ἡ ἀνάβασις, -εως Aufstieg, Weg (aus der Höhle)
— θέαν τῶν ἄνω meint das Betrachten der Dinge in der Welt außerhalb der Höhle, also an der Oberfläche
— b4–5 τὴν εἰς τὸν νοητὸν τόπον τῆς ψυχῆς ἄνοδον τιθείς indem du [den Weg aus der Höhle] gleichsetzt mit dem Aufstieg der Seele an den Ort der nur mit dem Denken erkennbaren Gegenstände
— b8 ἐν τῷ γνωστῷ im Bereich des nur geistig Erkennbaren
— c1 ὀφθεῖσα → Stf; bez. auf ἰδέα
— c1–2 συλλογιστέα εἶναι ὡς … αὕτη … αἰτία [ἐστίν] man muss aus ihr (der Idee des Guten) folgern, dass sie … die Ursache ist …
— c2 πάντων … ὀρθῶν τε καὶ καλῶν Neutr. Pl.; übs. im Dt. abstrakt im Sg.
— c3 ἔν τε ὁρατῷ … ἔν τε νοητῷ die Rolle der Sonne als αἰτία wird im Sichtbaren und im „Denkbaren“ ausgeführt
– τεκοῦσα → Stf
— c4 παρασχομένη Med. v. παρέχω; vgl. → Stf
— c5 ὁ μέλλων der, der will
— ἐμφρόνως vernünftig
Συνοίομαι, ἔφη, καὶ ἐγώ, ὅν γε δὴ τρόπον δύναμαι.
[Übersetzung]
— c6 συν-οίομαι derselben Meinung sein
d Ἴθι τοίνυν, ἦν δ᾽ ἐγώ, καὶ τόδε συνοιήθητι καὶ μὴ θαυ-
μάσῃς ὅτι οἱ ἐνταῦθα ἐλθόντες οὐκ ἐθέλουσιν τὰ τῶν ἀνθρώπων πράττειν, ἀλλ᾽ ἄνω ἀεὶ ἐπείγονται αὐτῶν αἱ ψυχαὶ διατρίβειν· εἰκὸς γάρ που οὕτως, εἴπερ αὖ κατὰ τὴν προειρημένην εἰκόνα τοῦτ᾽ ἔχει. Εἰκὸς μέντοι, ἔφη.
[Übersetzung]
5 e Τί δέ; Τόδε οἴει τι θαυμαστόν, εἰ ἀπὸ θείων, ἦν δ᾽ ἐγώ,
θεωριῶν ἐπὶ τὰ ἀνθρώπειά τις ἐλθὼν κακὰ ἀσχημονεῖ τε καὶ φαίνεται σφόδρα γελοῖος ἔτι ἀμβλυώττων καὶ πρὶν ἱκανῶς συνήθης γενέσθαι τῷ παρόντι σκότῳ ἀναγκαζόμενος ἐν δικαστηρίοις ἢ ἄλλοθί που ἀγωνίζεσθαι περὶ τῶν τοῦ δικαίου σκιῶν ἢ ἀγαλμάτων ὧν αἱ σκιαί, καὶ διαμιλλᾶσθαι περὶ τούτου, ὅπῃ ποτὲ ὑπολαμβάνεται ταῦτα ὑπὸ τῶν αὐτὴν δικαιοσύνην μὴ πώποτε ἰδόντων;
[Übersetzung]
— d4–5 θείων … θεωριῶν Schau des Göttlichen
— d5 ἀσχημονέω eine schlechte Figur machen
— d6 γελοῖος lächerlich (vgl. γελάω)
— ἀμβλυώττων s. zu 416 e9
— d7 συνήθης, -ες gewohnt, vertraut
— d8 ἄλλοθι anderswo
— d9 ἀγαλμάτων hier sind keine Götterbilder, sondern die Gegenstände der Schattenwelt gemeint!
– δι-αμιλλάομαι streiten
— e1 ὅπῃ (indir. interrog.) wie
— ὑπολαμβάνω hier i. d. Bed. auffassen
Οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν θαυμαστόν, ἔφη.
[Übersetzung]
|
|||