Herodot schreibt sein Geschichtswerk in der griechischen Sprachform, die in seiner Heimat, Kleinasien, gesprochen wurde, auf Ionisch. Dieses weist zum attischen Dialekt, den wir in der Schule lernen, einige Unterschiede auf, die hier aufgelistet sind, soweit sie für unsere Textauswahl wesentlich sind.
| # | Lautphänomen | Beispiel | |
| ion. | att. | ||
| 1 | σσ | ττ | θάλασσα : θάλαττα |
| 2 | ν | γν | γίνομαι : γίγνομαι |
| 3 | κ | π | κῶς : πῶς — κοῖος : ποῖος |
| 4 | Aspirations-verschiebung | ἐνθαῦτα : ἐνταῦθα | |
| 5 | Aspiration unter-bleibt (Psilose) | ὑπ’ ἑνός : ὑφ’ ἑνός ἀπικνέεσθαι : ἀφικνεῖσθαι |
|
| # | Lautphänomen | Beispiel | |
| ion. | att. | ||
| 1 | ε | α | τέσσερες : τέτταρες |
| 2 | ε | ει | ἔδεξα : ἔδειξα |
| 3 | η | α | νεηνίης : νεηνίας – σοφίη : σοφία – πρῆγμα : πρᾶγμα |
| 4 | ι | ιε | ἱρόν : ἱερόν |
| 5 | ο | εο | ὁρτή : ἑορτή |
| 6 | ω | αυ | θωμαστός : θαυμαστός |
| 7 | ω | οη | ἐννώσας : ἐννόησας |
| 8 | ω | ου | ὦν : οὖν |
| 9 | ωι | ῳ | πατρώιος : πατρῷος |
| 10 | αι | α | αἰεί : ἀεί |
| 11 | ει | ε | εἵνεκα : ἕνεκα |
| 12 | ευ | ου | σευ : σου (als Kontraktionsergebnis von ε + ο) |
| 13 | ηι | π | ἀνθρωπήιος : ἀνθρωπεῖος |
| 14 | ου | ο | μοῦνος : μόνος |
| 15 | οι | ει | οἰκός : εἰκός |
| 16 | Kontraktion unterbleibt oft | ποιέει : ποιεῖ – ποιέουσι : ποιοῦσι – νόος : νοῦς – ἄστεα : ἄστη | |
| 17 | häufige Krasis | τοὔνομα : τὸ ὄνομα – οὕτερος : ὁ ἕτερος – ὤνθρωπε : ὦ ἄνθρωπε | |
| # | Lautphänomen | Beispiel | |
| ion. | att. | ||
| A-Deklination | |||
| 1 | εων | ων | (im Gen. Pl.:) Περσέων : Περσῶν – πολιτέων : πολιτῶν |
| 2 | εω | ου | (im Gen. Sg. bei Subst. auf -ης:) πολίτεω : πολίτου |
| 3 | ῃσι | αις | (im Dat. Pl.:) γνώμῃσι : γνώμαις |
| O-Deklination | |||
| 4 | οισι | οις | (im Dat. Pl.:) βαρβάροισι : βαρβάροις – τοῖσιδε : τοῖσδε |
| Dritte Deklination | |||
| 5 | εος | ους | (keine Kontraktion:) γένεος : γένους |
| 6 | ιος | εως | (ι-Stämme nur in Schwundstufe:) πόλιος : πόλεως |
| 7 | εος | εως | (Gen. Sing. auf εος:) βασιλέος : βασιλέως |
| 8 | ουν | ω | (Akk. Sg. der Fem. auf ω:) Ἰοῦν : Ἰώ |
| Personalpronomina | |
| 1 | 1. Person: ἐμέο / ἐμεῦ : ἐμοῦ – μευ : μου |
| 2 | 2. Person: σέο / σεῦ : σοῦ – σευ : σου |
| 3 | 3. Person:
Singular οἱ : αὐτῷ / αὐτῇ μιν : αὐτόν / αὐτήν |
| Reflexivpronomina | |
| 4 | ἐμεωυτοῦ usw. : ἐμαυτοῦ usw. ἐσεωυτοῦ usw. : ἐσαυτοῦ usw. ἑωυτοῦ usw. : ἑαυτοῦ usw. τὠυτό : ταὐτό (= τὸ αὐτό) |
| Relativpronomina | |
| 5 | außer ὅς, οἵ, αἵ weisen alle Formen ein τ am Anfang auf, sehen also genauso aus wie der Artikel: τοῦ : οὗ – τῆς : ἧς |
| Demonstrativpronomina | |
| 6 | κεῖνος : ἐκεῖνος |
| Indefinit-/Interrogativpronomina | |
| 7 | τέο/τεῦ : τίνος – τέῳ : τίνι |